Langdurige uitval van stroom is een horrorscenario voor de dieren. De intensieve veehouderij is niet voorbereid op een dergelijke crisis. Miljoenen dieren in ons land zijn afhankelijk van een goede werking van ventilatiesystemen. Wanneer die uitvallen en er – zoals in de meeste gevallen – slechts noodstroom aanwezig is voor 12 uur, kan er zich een onvoorstelbaar drama voltrekken.

Vooral dieren die onmogelijk naar buiten kunnen (het overgrote deel van de varkens en het pluimvee), zullen komen te overlijden. De gevolgen zijn te vergelijken met die van talrijke, tegelijk optredende stalbranden. Met dit verschil dat bij een stalbrand dieren relatief snel sterven. In het geval van stroomuitval zullen de dieren voordat ze stikken in adembenemende ammoniakdampen eerst honger en dorst hebben, omdat de installaties voor de voer- en watervoorziening in stallen niet meer werken.

Langdurige stroomuitval is te vergelijken met talrijke, tegelijk optredende stalbranden

Zo zijn er meer effecten te verwachten. In de pluimveehouderij vallen broedmachines stil. Nederland produceert 12 miljoen broedeieren per week, 83% is bestemd voor de export. Als het al lukt om al deze eieren af te voeren, dan blijven er nog altijd 2 miljoen in Nederland. Ze zullen worden weggegooid. De transportbanden die consumptie-eieren afvoeren, werken niet meer. Zolang de leghennen leven, blijven ze eieren leggen. Herinneringen aan de fipronilcrisis komen naar boven: dagelijks moeten er enorme hoeveelheden eieren in containers worden afgevoerd. Ervan uitgaande dat vrachtwagens nog rijden.

Ook in de melkveehouderij doen zich grote problemen voor als de stroom langdurig uitvalt. Koeien moeten twee keer per dag met de hand worden gemolken. Een tijdrovende en arbeidsintensieve aangelegenheid. Directe afvoer van de melk is, bij gebrek aan werkende koelinstallaties, noodzakelijk. Dat kan alleen als de verwerkende industrie blijft draaien. Zo niet, dan zal de melk hoogstwaarschijnlijk in het riool of de sloot belanden.

De aantallen dieren zijn zo groot, dat de gevolgen van een ernstige crisis ons voorstellingsvermogen te boven gaan

En dan hebben we het alleen nog maar over de situatie waarin het elektriciteitsnetwerk plat komt te liggen. En niet over ontwrichtende aanslagen en cyberaanvallen die computergestuurde bedrijfssystemen ernstig verstoren. Is de Nederlandse veehouderij hierop voorbereid? Nee.

De Nederlandse overheid roept burgers op om voldoende geld, zaklampen, drinken en etenswaren in huis te halen. Er komen in elke buurt binnen loopafstand noodhulpsteunpunten. Maar op het ministerie van landbouw is een ontwrichtende crisis ver weg. Er zijn nog geen concrete plannen. Het enige waar nu schot in lijkt te komen is de aanleg van voedselvoorraden voor de mens. En als het gaat om het in leven houden van al die miljoenen dieren in de intensieve veehouderij, pleit landbouworganisatie LTO bijvoorbeeld voor voldoende voorraden soja voor diervoer.

LTO roept op om stroom op te slaan in batterijen

Schoon drinkwater, frisse lucht en voldoende ruimte om alle dieren in een crisissituatie goed te huisvesten – daar hebben we het nog maar even niet over. Het idee dat er iets moet gebeuren, is er wel: ”De zeer efficiënte en specialistische voedselproductieketen is een kracht en zwakte. (…) Het wisselt sterk per sector waar de problemen ontstaan bij langdurige stroomuitval of logistieke problemen, maar zeker in de dierlijke sectoren komt het dierenwelzijn in het geding als problemen zich langer dan een halve dag voordoen”, aldus LTO. Veel verder dan de oproep om via opslag van stroom (batterijen) en gas (vergisting) de uitval van energie in het landelijk gebied op te vangen, komt de organisatie echter niet.