De Dierenbescherming speelt, als het gaat om de transitie naar een dierwaardige veehouderij, een moeilijk te begrijpen dubbelrol. Enerzijds ijvert de organisatie voor een beter leven voor dieren, anderzijds werkt zij de komst van megastallen *) in de hand.
Hierboven zie je de vleeskuikenfabriek van de familie Janssen in Zuidvelde (Dr.). Afgelopen anderhalf jaar verbouwd én uitgebreid. Er is nu ruimte voor 250.000 + 250.000 ”reguliere kuikens”, zeg maar plofkippen. Vreemde gang van zaken terwijl er een stikstofcrisis heerst en bedrijven al sinds 2019 op slot zitten? Kennelijk niet als het om een keurmerkstal in Drenthe gaat.
Op de website van veevoerbedrijf De Heus is te lezen dat de familie twee jaar geleden is overgeschakeld naar het Beter Leven Keurmerk 1 ster van de Dierenbescherming. Als we goed naar de foto kijken is dat ook te zien: er zijn overdekte uitlopen aangebouwd. Een vereiste van het Beter Leven Keurmerk 1 ster.
In de stallen mag boer Bart Janssen als hij Beter Leven-kippen gaat houden, per vierkante meter geen 18 plofkippen plaatsen (zoals gebruikelijk in een ”reguliere stal”), maar 12 traag groeiende kippen. Omdat hij de overdekte uitlopen mag meerekenen als staloppervlakte, valt de economische schade van de omschakeling mee. Hij heeft de ruimte op het erf goed kunnen benutten.
En, het moet gezegd, de dieren zitten in Beter Leven-stallen niet meer zo dicht op elkaar gepropt als in een ”reguliere” vleeskuikenstal. Ze kunnen zich in de laatste weken van hun leven ietsje beter bewegen. Ze hebben ook minder pijn aan de poten, doordat hun gewicht langzamer toeneemt en hun de botten meer tijd hebben om zich te ontwikkelen.
Belangrijk voor boer Bart, maar hij kijkt vooral naar de kilo’s. ”Het is een mooie uitdaging om de groei zo te sturen dat we zo dicht mogelijk bij de 25 kg/ m2 onze kuikens af kunnen leveren op 56 dagen. Hiervoor gebruiken we alle data die beschikbaar is uit onze managementsystemen”.
”Bestaansrecht”
Bart Janssen vertelt op www.de-heus.nl dat hij heeft gekozen voor het 1 ster Beter Leven-kuikens ”omdat dit het grootste concept is én omdat het bestemd is voor de Nederlandse markt. We leveren kuikens waar de maatschappij om vraagt. Daardoor hebben we bestaansrecht.”
Wat hij er niet bij vertelt is dat hij de omschakeling naar het keurmerk heeft aangegrepen om een vergunning te regelen voor een enorme uitbreiding. Niet dat hij aan de Asserstraat in Zuidvelde een half miljoen keurmerkkippen kan gaan houden. De maximumbezetting van een bedrijfslocatie met het Beter Leven Keurmerk 1 ster is op 220.000 kuikens vastgesteld. Aan weerszijden van de Asserstraat kan boer Bart dus in totaal 440.000 keurmerkkuikens in zijn stallen onderbrengen. Maar mochten de verdiensten tegenvallen, dan kan hij het Beter Leven Keurmerk vaarwel zeggen en een half miljoen kuikens in zijn stallen proppen.
Handig bekeken van Bart. Minder handig van de Dierenbescherming. Alle goede bedoelingen ten spijt, faciliteert deze organisatie de komst van megastallen en in feite een verdere intensivering en schaalvergroting van de veehouderij.
*) Een megastal is in de definitie van de Dierenbescherming niet een enkele stal, maar ook een complex van stallen op één bedrijfslocatie. Veehouders kunnen de aanduiding megastal omzeilen door een bedrijf op papier te splitsen in twee locaties.
Nederland telde in april 2023 circa veertig miljoen vleeskuikens. Vergeleken met de cijfers over 2015 zijn dat er 10 miljoen minder. Ruim 40% van de vleeskuikens behoorde in 2022 tot de langzaam groeiende rassen. Bij de start van het Beter Leven Keurmerk 1 ster (BLK) was de verwachting dat het aantal kuikens aanzienlijk zou verminderen: omdat het aantal kuikens per m2 met een derde terug zou moeten, omdat de bestaande staloppervlakte in Nederland gelijk zou blijven en er amper nieuwe stallen bijgebouwd zouden worden. Het staloppervlak bleef echter niet hetzelfde, zo laat het voorbeeld van boer Bart zien. Een afname met een kwart is niet gering, maar geen eenderde, zoals je zou mogen verwachten als de bezetting per m2 teruggaat van 18 naar 12. Daarbij komt dat het aantal vleeskuikens zo maar weer kan gaan stijgen, als andere pluimveehouders hun collega boer Bart volgen.
Bronnen: Agrimatie en CBS.
Lees ook: Transitie naar dierwaardige veehouderij: top-down of bottom-up?
Update 23 oktober 2024
Nog een uitbreiding onder de vlag van het Beter Leven Keurmerk
Nog een uitbreiding dankzij het Beter Leven Keurmerk. In het Friese Stiens heeft vleeskuikenhouder De Boer twee nieuwe stallen gebouwd. Hij gaat van 40.000 gangbare naar 100.000 1 ster Beter Leven-vleeskuikens. Maar in plaats daarvan zou hij in de stallen ook 168.000 gangbare kuikens mogen onderbrengen, aldus pluimveeweb.nl.
Hoe dat uitpakt wat betreft de ammoniakuitstoot en of er ook een juridisch houdbare NB-wetvergunning kan worden verleend, is nog volstrekt onduidelijk. Wageningen Livestock Research gaat nieuwe emissiemetingen doen.