In ligboxenstallen stuurt een omvangrijk stangenstelsel het gedrag van de koeien. Door de toepassing van een zogeheten golfschoftboom, krijgt de koe iets meer ruimte om te gaan liggen en wordt tegelijk het schots en scheef ‘’inparkeren’’ voorkomen. In Overijssel ontvangen melkveehouders subsidie voor deze golfschoftboom. Verbetering van dierenwelzijn anno 2025. De ligplekken blijven zeer beperkt in omvang, maar de koeien liggen wel netjes op een rij en ze poepen en plassen buiten de box.

Koeien leiden in de moderne veehouderij een weinig benijdenswaardig bestaan. Zeker als ze niet naar buiten kunnen, omdat de boer geen weidegang toepast. Dat komt voor als er onvoldoende grond is om de koeien vers gras te laten eten of als de boer vindt dat hij niet genoeg subsidie krijgt. Zonder weidegang speelt het leven van de koeien zich geheel af in zogeheten ligboxenstallen, waar ze kunnen eten, liggen en lopen naar de melkrobot. Veel meer is er vaak niet te doen.

”Toekomst voor ons platteland”

Nu zijn er ook voor dit type melkveehouderij subsidies om het leven van de koeien iets te veraangenamen. Althans, die suggestie wekt de Provincie Overijssel. Daar is voor investeringen een pakket maatregelen beschikbaar, onder het motto ”Toekomst voor ons platteland”. Zo is er ook subsidie voor landbouwers die hun bedrijf willen verduurzamen of het dierenwelzijn willen verbeteren. Het blijkt te gaan om Europese landbouwsubsidies waarop Overijssel aanspraak kan maken. Met meer mogelijkheden voor het natuurlijk gedrag van koeien heeft het allemaal niets te maken. Wel met het wegwerken van allerlei negatieve aspecten die aan het leven in een ligboxenstal verbonden zijn.

Zo worden bij het onderdeel dierenwelzijn matrassen genoemd waar koeien op kunnen rusten. Daar kan de boer subsidie voor krijgen. Of voor diepstrooiselboxen, vernevelingsinstallaties die in de zomer voor verkoeling zorgen en koeborstels. Op de lijst staat eveneens de zogeheten golfschoftboom.

Als de koe wil gaan liggen

Voor wie daar nog nooit van heeft gehoord: toepassing van schoftbomen zegt iets over het leven van een koe in een ligboxenstal. Het zegt tegelijk iets over wat als een verbetering van dat leven wordt beschouwd. Om dat te begrijpen moeten we inzoomen op de koe die wil gaan liggen. Vergelijk het met het inparkeren van de auto op een parkeerterrein waar de vakken niet met strepen op de grond maar met hekken zijn afgebakend. Het vergt heel wat geduld en stuurmanskunst om de auto op z’n plek te krijgen. Denk dan aan de koe. Haar romp is gemiddeld  1.77 m lang en ca. 73 cm breed. Zij moet het doen met een plek van ca. 2.50 bij 1.20 m.

Nu is een koe geen auto. En een parkeerplaats geen stal. De koe heeft wel een extra moeilijkheidsgraad: ze moet niet alleen rekening houden met de ruimte voor en naast zich, maar ook wat zich daarboven bevindt. Zolang ze rechtop staat moet ze goed manoeuvreren om het hoofd niet te stoten aan horizontale ijzeren stangen die tussen verticale ijzeren beugels zijn aangebracht. Die horizontale stangen – schoftbomen genoemd –  dienen om de koe de kop naar beneden te laten zakken en een liggende houding aan te nemen.

Botsingen, kale plekken en verwondingen

Dat leidt geregeld tot botsingen. Vandaar die golfschoftbomen. De oude, rechte schoftbomen veroorzaken kale plekken en verwondingen. Door die oude stangen gaan de koeien vaak ook scheef liggen, waardoor er mest en urine in de ligbox terecht komt. Bovendien is de kans groot dat de koe door iets scheef te liggen de rust van de buurvrouw verstoort.

Golfschoftbomen zijn gebogen stangen die de schofthoogte van de ligbox met 30 cm verhogen. ‘’De koe ondervindt geen hinder meer en verwondingen worden voorkomen’’, zo prijst producent Spinder de stangen aan. ‘’Zij maakt gemakkelijker gebruik van de box en ligt vaker en langer wat de melkproductie en klauwgezondheid ten goede komt. Door de golf in de golfschoftboom heeft de koe veel meer ruimte, staat zij recht in de ligbox en gaat zij ook recht liggen. Hierdoor komt er minder urine en mest in de ligbox terecht. Op die manier blijft de ligbox schoner, kost het minder strooisel en arbeid om de boxen en het uier te reinigen. Het uier is schoner en de infectiedruk is lager, wat resulteert in een betere uiergezondheid.’’

€22.000

Verbetering van dierenwelzijn anno 2025. Smit & Van Dronkelaar uit Nijkerk verkoopt deze golfschoftbomen. Ruwe schatting: een melkveehouder met 150 koeien is er al gauw ruim €22.000 aan kwijt. Zolang het leven van een koe in een ligboxenstal geen pretje is, zal de belastingenbetaler dat er misschien wel voor over hebben. In Overijssel doen ze er in elk geval niet moeilijk over. Wat de koe ervan vindt? Die vraag wordt helaas niet gesteld. Maar het antwoord laat zich raden.